vrijdag 6 februari 2009

Waarom, wie en wat verzamelen we?

Collecting in Contemporary Practice van Susan M. Pearce is een boek waarin wordt uitgelegd waarom we verzamelen, wie het doet (verschillen tussen mannen en vrouwen) en wat we verzamelen. Ik heb het niet uitvoerig gelezen omdat dit geen grote toevoeging heeft op het onderwerp. Er staan wel een aantal intressante schema's in die binnekort op onze wiki te vinden zijn.

Aan het einde van het boek is een formulier toegevoegd met vragen over waarom, wat en hoeveel iemand verzameld. Deze kunnen we gebruiken bij Paradiso en waarom en wat zij willen verzamelen
Share/Bookmark

Conclusie behoud immaterieel erfgoed

Wat steeds weer naar voren komt is de vraag kan je immaterieel erfgoed bewaren? Je wilt dat bepaalde rituele en gebruiken die kenmerkend zijn voor een volkscultuur niet verloren gaan. In Nederland bijvoorbeeld het Sinterklaasfeest, spijkerpoepen, haring eten en de klompen dans. Je kan het doorgeven van generatie op generatie maar is dit duurzaam? Als deze gebruiken uit het straatbeeld verdwijnen en vervolgens nagespeeld worden, zijn ze dan nog hetzelfde, hebben ze nog betekenis en diepgang? Of is het dan alleen maar puur vermaak voor toeristen?

Het is natuurlijk wel mogelijk om deze gebruiken op het moment dat ze plaatsvinden vast te leggen door ze op te schrijven, filmen, geluidsopname. Materiële objecten kan je immer wel bewaren voor de toekomst en overdragen op de volgende generaties. Dit sluit alleen niet aan op de doelstellingen van UNESCO die de term op de agenda heeft gezet om juist de volkscultuur te bewaken, behouden en zo nodig te beschermen.

In het artikel "volkscultuur als immaterieel erfgoed" van A van der Zeijden wordt de opmerking geplaatst dat de term vooral voor de Derdewereldlanden ontwikkeld is juist omdat het hen ontbreekt aan het materieel erfgoed. Dat UNESCO door middel hiervan de arme landen economisch te exploiteren door het te verbinden met het cultuurtoerisme. Daarnaast zegt hij dat Immaterieel erfgoed niet nieuw is, het bestond altijd al: Volkscultuur. Alleen dit is een oudbollige term die niet aantrekkelijk is, nu is het tenminste lekker hip en niet onbelangrijk het sluit nu bij het materiële erfgoed aan.

Eigenlijk ben ik totaal niet pro gedwongen behoud van gebruiken en activiteiten die verdwijnen. Deze verdwijnen niet voor niets... als er draagvlak vanuit de samenleving voor is dan zorgen zij er toch voor dat hun gewoontes er blijven! Als ik een spijker in een fles wil poepen dan doe ik dit omdat ik dit graag doe met Koninginnedag, omdat ik dit elk jaar doe. Wel vind ik het boeiend om de gebruiken, rituelen en alle dingen die onder het erfgoed vallen op alle mogelijke manieren vast te leggen om daarmee een tijdsbeeld te schetsen en deze aan alle komende generaties over te dragen. Geschiedenis les word een stuk boeiender wanneer het niet alleen maar woorden zijn. Het verhaal achter het erfgoed, dat is waar het om gaat.
Share/Bookmark

Artikel A. van der Zeijden: Volkscultuur als immaterieel erfgoed

A. van der Zeijden: Volkscultuur als immaterieel erfgoed: folklore tussen vermaak en betekenigtoekenning uit Vrijetijdsstudies 23 (2005) p. 9-18

Samenvatting: "Auteur betoogt dat de volkscultuur in een toeristische setting kan worden opgevat als een symbolische reproductie van een historische werkelijkheid en aldus kan bijdragen aan het levend houden van volkscultuur uit het verleden. Hij sluit daarbij aan bij de oproep van UNESCO om de volkscultuur, opgevat als het immateriële erfgoed van een samenleving, te bewaren, te conserveren en te promoten."




Share/Bookmark

Vrijdag, thuiswerkdag

Archiveren is de bom! Om overzicht te houden in mijn natuurlijke chaos heb ik een persoonlijk "archief" aangelegd met de verzamelde artikelen. Mijn mooie archief is een wit mapje met genummerde blaadjes beginnend bij 1 en eindigend bij.... ? Nu nog een lijst aanmaken van literatuur bij het juiste nr.
Share/Bookmark

Geen Concert Reënactment!

In alle artikelen die ik lees over immaterieel erfgoed (wat de concerten in paradiso zijn) wordt de angst over folklore en vervlakking van het erfgoed genoemd: het naspelen van de rituele, gewoontes, voorstellingen, dansen etc.

Ik wil graag even noteren dat deze angst totaal niet relevant is voor Paradiso. In geen van onze aanbevelingen zal naar voren komen dat wij gaan voorstellen om het concert nog een keer op te laten voeren door acteurs. We zullen geen grote database met coverbands op gaan zetten die de legendarische avond keer op keer op keer gaan naspelen!


Beatles coverband

Bij ons onderzoek gaat het om die informatie die vrijkomt voor en na het concert. Affiches, Persberichten, Kranten artikelen, Foto's, Reviews, Persoonlijke verhalen van Bezoekers, Audiovisueel Materiaal en Objecten van het Optreden.

Het materiële erfgoed omtrent het immateriële erfgoed!
Share/Bookmark

donderdag 5 februari 2009

Wiki!!!


Beeld en Geluid heeft een wiki, wij zijn wiki fan, ken je onze wiki al? Wiki wiki wiki... het is ook gewoon een leuk woord. Naast dat het leuk is, is het ook heel lekker, wiki jammie, jammie. Nu ook met vitamine c! Vitamine C geeft je energie en dat kunnen we gebruiken om hard aan onze wiki te werken. Zie je de cirkel!


Audiovisueel erfgoed is ook heel leuk, kijk maar. Hier zit geen cirkel in... In dit verhaal zit wel een soort van lijn... klik maar op de blablabla

Tralala volgens mij moet ik nu naar huis... bla bla bla

ps zie je hem?

Share/Bookmark

De 4e dag: Overleg met Gerdie

In ons eerste overleg met Gerdie (Borghuis, onze coach) vanmorgen kwamen een aantal dingen naar voren. Een korte opsomming van de belangrijkste punten:

- Ontelbare mogelijkheden aan contactpersonen om eens informatie mee uit te wisselen. Conclusie: het is handig om een contactpersonenlijst bij te houden, vandaag heb ik daarom een spreadsheet gemaakt met (mogelijke) contacten en organisaties om in de gaten te houden.

- De wiki die we hebben aangemaakt voor het delen van informatie (http://www.archiefparadiso.pbwiki.com/, zie ook de rss in de zijbalk voor de laatste updates) zou zomaar een geschikt kunnen zijn als scriptie. We de examencommissie aangeschreven om een oordeel hierover te geven.

- Het is belangrijk om in het oog te houden dat het gaat om het expliciet ontsluiten van de verzameling, PER CONCERT, zodat dit voor de lezer helder blijft. Deze opmerking heb ik daarom toegevoegd op de voorpagina van de Wiki. Het zal ook duidelijk in de inleiding van de scriptie moeten komen.
- We moeten niet vergeten het draagvlak binnen de instelling te meten.

- Het is belangrijk in de verslaglegging tenminste één casus uit te diepen (bijvoorbeeld het optreden van een band in 1984, met een voorbeeld hoe dit er uit zal komen te zien in de ontsluiting, etc.)

- Voor de deelvraag waar ik (Berit) me deze eerste week mee bezig houd, "Wie zijn de belanghebbenden" is het slim om literatuur uit een eerder blok te raadplegen over het schrijven van ondernemingsplannen. Daarin even het hoofdstuk over STAKEHOLDERS opzoeken om geen belanghebbenden over het hoofd te zien. Toekomstige vrijwilligers kunnen ook vast worden bijgeschreven bij de belanghebbenden. Dit heb ik vandaag verwerkt in de Wiki-pagina.

- Klankbord of focusgroep? We schrijven in onze methodologie over een klankbordgroep van belanghebbenden. Omdat dit zeer lastig te verwezenlijken is, kunnen we ons beter richten op focusgroepen. We besluiten om in elk geval een creatieve focusgroep samen te stellen uit ons netwerk met mensen met een creatieve achtergrond of grote betrokkenheid in de muziekindustrie. Daarnaast willen we andere belanghebbenden individueel contacteren/interviewen.

Share/Bookmark

De 4e dag: Folklore?

4 dagen bezig en nu al zoveel informatie dat ik de komende 5 minuten even niet waar ik moet beginnen. Blog tijd!!

Dinsdag middag zijn we naar de Boekman stichting geweest, het Walhalla voor cultuur literatuur. Hier heb ik de volgende artikelen gevonden en lezen:

Moeilijk om te verzamelen? immaterieel cultureel erfgoed en musea door Marc Jacobs directeur Vlaams Centrum voor Volkscultuur uit Museumpeil 23 voorjaar 2005 29-32.
In dit stuk wordt uitgelegd wat immaterieel erfgoed is: het gaat vooral om dat het volkscultuur en gebruiken is) en wat voor een context verandering musea hieraan kunnen geven: objecten veranderen van gebruiksvoorwerp in kijk objecten. volkscultuur veranderd in folklorisme.


Traditionele (nep) dans

Het artikel geeft ook een uiteenzetting van de immaterieel erfgoed Conventie van 2003. Wat zijn de valkuilen en waar liggen de kansen? Een kans voor paradiso ligt in artikel 13d wat onder ander gaat over administratieve maatregelen. Op de laatste bladzijde staan twee voorbeelden van musea die zich bezighouden met immaterieel erfgoed, deze kan goed gebruikt worden in het overzicht van projecten wat ik samenstel.


UNESCO & werelderfgoed: wat wel, wat niet door Laurens van der Zee uit Unesco Nieuws 3 2004 p. 5-6
Dit artikel is over het algemeen een herhaling van wat ik allemaal al weet. Het geeft een introductie over waarom immaterieel erfgoed de wereld in is geholpen en komt natuurlijk met de definitie van immaterieel erfgoed. Er staat wel in dat voor immaterieel erfgoed ook een lijst is samengesteld, dit wist ik nog niet en is handig om er naast te houden. Ben je benieuwd naar de lijst dan kan je hem hier vinden: DE lijst

Leisure & kunst en cultuur: vriend of vijand? door Frans van Dok en Jos Gadet uit Vrijetijdstudie nr 1 jaargang 23 2005
Dit artikel is een samenvatting van iets (waarvan weet ik eigenlijk niet...) het is een uiteenzetting over of commercie, kunst en cultuur samen kunnen. De conclusie is dat de auteurs vinden dat de strijdbijl begraven moet worden en dat alles in de vrijetijd samen kan. hmm... nuttig? Niet voor nu in iedergeval

Het laatste artikel dat ik gelezen heb: Een levendige omgang met het verleden Immaterieel Erfgoed door Albert van der Zeijden uit Levend erfgoed jaargang 3 nummer 1 2006 p. 12-17
Dit stuk gaat vooral om levend erfgoed begint met de verschillen van materieel en immaterieel erfgoed aan te geven. Daarnaast word de vraag of het mogelijk is immaterieel erfgoed te bewaren en hoe dit dan moet? In het artikel is een discussie samengevat, een citaat hieruit: "erfgoed is volgens mij altijd dood. Alleen materieel erfgoed kun je bewaren in huizen, voorwerpen en documenten. Dans en muziek kun je documenteren maar moeten opgevoerd worden. Dus erfgoed is dood, alleen je maakt het levendig door het op te voeren".


Legertje spelen

Weer komt hier het risico van folklore naar voren. Tradities naspelen is niet hetzelfde als de traditie zelf, het is nep en theatraal. Het is een attractie zonder inhoud om toeristen te trekken. Daarnaast wordt het gevaar van het verlies van het dynamische karakter van cultuur genoemd. Een positieve invulling aan deze term komt nu voor het eerst naar voren: "als je folklore beschouwt als een vorm van ergoedbeleving, en niet als een kunstmatig in stand houden van gewoonten en gebruiken, dan is er eigenlijk niet veel op af te dingen". Er wordt weer afgesloten met een aantal voorbeelden van living history.
Share/Bookmark

dinsdag 3 februari 2009

Verhalen vangen : verzamelen, ontsluiten en presenteren

Na het lezen van het boek: “Verhalen vangen : verzamelen, ontsluiten en presenteren van immaterieel cultureel erfgoed, samenst. L. van der Linden, B. Panhuysen, E. Seriese, M. Tangkau, S. Malko, Imagine IC, 2003” ben ik achter het bestaan van een aantal interessante projecten gekomen die draaien om het vastleggen van immaterieel erfgoed.

• "beste tjallie" van jan boon
• "bruxelles nous appartient/Brussel behoort ons toe (BNA/BBOT)"
• "nine(9)"
• "levensverhalen"
• "kumpulan"
• "progress Datawolken"
• "xpats"

Deze projecten ga ik kort onderzoeken. Wat is het doel, wat te verzamelen en hoe doen ze dit.

Het boek zelf gaf geen antwoorden op hoe je immaterieel erfgoed kan verzamelen maar vooral voorbeelden van projecten die zich hier op richten. Ik wil weten wat Imagine IC (innitiatief nemers van het boek) zelf doet aan het verzamelen van immaterieel erfgoed en hoe zij dit doen. Daarnaast ga ik ook nog kijken wat het Moluks historisch museum en het nationaal archief verzameld.

Marije
Share/Bookmark

maandag 2 februari 2009

Marije's eerste deelvraag

Vandaag zijn we begonnen met afstuderen. Om het proces inzichtelijk te maken voor onszelf maar ook docenten, mede studenten, belanghebbende en belangstellende hebben we deze Blog aangemaakt. Feedback is altijd welkom dus reageer erop los! Daarnaast hebben we ook een wiki aangemaakt voor de grote lappen (informatieve) tekst.


De eerste deelvraag waar ik aan ga werken is:
Hoe kan informatie verzameld worden over muzikaal erfgoed?
"


Om deze vraag te kunnen beantwoorden zal ik de websites van verschillende Nederlandse poppodia (031, melkweg, vera, tivoli, ekko, etc) bekijken om inventariseren of zij hier informatie op ontsluiten. Als ik de iventarisatie van de Nederlandse sites snel heb gemaakt en tijd over heb zal ik ook mijn blik verbreden naar het buitenland. Als blijkt dat een van deze instellingen veel doet aan het verzamelen en publiceren van informatie rond concerten zal ik contact met ze opnemen om meer over hun aanpak te weten te komen.

Daarnaast zal ik ook de volgende websites van andere instellingen bekijken: beeld en geluid, 3voor12, amsterdam oost, lastfm, fabchannel, sziget, podium info, wikipedia, popinstituut. Als iemand een andere geniale website kent waar bezoekers zelf informatie op kunnen toevoegen of die zelf een grote collectie online publiceren hoor ik dit graag!

Naast de websites zal ik contact opnemen met o.a. de volgende instanties om dieper in te gaan op het verzamelen van interne en externe objecten.
- imagine ic
- 3voor12
- poppodium o13
- popinstituut
- beeld en geluid
- ??? moet nog verder onderzoek doen welke interresant zijn om contact op te nemen


Als laatst heb ik nog een literatuurlijst liggen die ik door ga werken:
- Multimedia platform fan, B. Schipper, Artikel verschenen in: Muziekwereld. 89(2008)
- De virtuele cultuurbezoeker : publieke belangstelling voor cultuurwebsites, J. de Haan, A. Adolfsen, 2008
- Erfgoed en digitalisering : winst voor instellingen en publiek, I. Koppejan, Artikel verschenen in: MMNieuws. 10(2008)3(.10-11)
- Immaterieel erfgoed : een levendige omgang met het verleden, A. van der Zeijden, 2006
- Moeilijk om te verzamelen? : immaterieel cultureel erfgoed en musea, M. Jacobs, Artikel verschenen in: Museumpeil. (2005)23(voorjaar.29-32)
- Volkscultuur als immaterieel erfgoed : folklore tussen vermaak en betekenistoekenning, A. van der Zeijden, Artikel verschenen in: Vrijetijdstudies. 23(2005)1(.9-18))
- UNESCO & werelderfgoed : wat wel, wat niet, L. van der Zee, Artikel verschenen in: UNESCO Nieuws. (2004)3(.5-6)
- Verhalen vangen : verzamelen, ontsluiten en presenteren van immaterieel cultureel erfgoed,
samenst. L. van der Linden, B. Panhuysen, E. Seriese, M. Tangkau, S. Malko, Imagine IC, 2003
- .....
Share/Bookmark

Methodologie

Onderzoek vanuit Paradiso

Hoe kan informatie verzameld worden over immaterieel erfgoed?
- Interviews en gesprekken met deskundigen in muzikaal immaterieel erfgoed:
o Opzetten van het Interview gebruik maken van het boek methoden en technieken
o Gesprekken met/rondkijken bij:
• Poppodium 013
• 3 voor 12
• Last.fm (email)
• Paradiso
• Fabchannel
• Kijken naar andere immateriële erfgoed sectoren zoals bv oerol /theater?
o Uitwerking van interview uitkomsten in schema’s. Wat zijn goede punten, wat zijn slechte punten.
- Als bezoeker gaan kijken naar het werkveld
o Te bekijken voorbeelden:
• www.3voor12.nl
• www.last.fm
• www.013.nl
• www.podiuminfo.nl
• buitenlandse sites?
• Fysieke voorbeelden?
o Een schema van plus en minpunten maken om te kunnen bepalen of zij goed bezig zijn met de ontsluiting van informatie voor hun bezoekers.
- Literatuur onderzoek
o Multimedia platform fan, B. Schipper, Artikel verschenen in: Muziekwereld. 89(2008) De virtuele cultuurbezoeker : publieke belangstelling voor cultuurwebsites, J. de Haan, A. Adolfsen, 2008
o Erfgoed en digitalisering : winst voor instellingen en publiek, I. Koppejan, Artikel verschenen in: MMNieuws. 10(2008)3(.10-11)
o Immaterieel erfgoed : een levendige omgang met het verleden, A. van der Zeijden, 2006
o Moeilijk om te verzamelen? : immaterieel cultureel erfgoed en musea, M. Jacobs, Artikel verschenen in: Museumpeil. (2005)23(voorjaar.29-32)
o Volkscultuur als immaterieel erfgoed : folklore tussen vermaak en betekenistoekenning, A. van der Zeijden, Artikel verschenen in: Vrijetijdstudies. 23(2005)1(.9-18))
o UNESCO & werelderfgoed : wat wel, wat niet, L. van der Zee, Artikel verschenen in: UNESCO Nieuws. (2004)3(.5-6)
o Verhalen vangen : verzamelen, ontsluiten en presenteren van immaterieel cultureel erfgoed, samenst. L. van der Linden, B. Panhuysen, E. Seriese, M. Tangkau, S. Malko, Imagine IC, 2003

Aan welke criteria moet het verzamel en presentatiebeleid voor een podium voldoen? (wat wel/wat niet?)
- gesprek met paradiso om te kijken wat de eisen, wensen en doelen vanuit hun zijn.
- Bepalen verschillende mogelijke informatieprocedures, o.a. Spectrum Knowledge.
- Omschrijven en definiëren identiteit doelgroep(en) om het beleid op hun aan te passen.
- Bestuderen en beoordelen verzamel- en presentatiebeleid van verschillende instanties welke instanties?
- Bestuderen organisatiestructuren en beleidsplannen van muziekpodia (of eventueel afstudeerplek)
- Bestuderen subsidievoorwaarden voor immaterieel erfgoed (of eventueel afstudeerplek)
- Maken SWOT-analyse (van wat?)
- Literatuur onderzoek:
o Immaterieel cultureel erfgoed in Nederland : rapportage op basis van interviews met 33 deskundigen, in opdracht van het ministerie van OCW, directie Cultureel Erfgoed, G. Muskens, 2005: http://www.docabureaus.nl/Rapportage%20Immaterieel%20Erfgoed.pdf
o Verhalen vangen : verzamelen, ontsluiten en presenteren van immaterieel cultureel erfgoed, samenst. L. van der Linden, B. Panhuysen, E. Seriese, M. Tangkau, S. Malko, Imagine IC, 2003
o Hergebruik van cultureel audiovisueel materiaal, P. Swinkels, P.P. Verheggen, E. Elberse
o Advies nr. 436 van de Rijkscommissie voor de archieven inzake het toekomstige beleid met betrekking tot de selectie van archiefbescheiden Rijkscommissie voor de archieven. Corporatieve auteur. Raad voor het cultuurbeheer

In welke vorm(en) kan informatie rond concerten bewaard worden?
- in gesprek met Beeld en geluid
- Literatuur onderzoek:
o Verhalen vangen : verzamelen, ontsluiten en presenteren van immaterieel cultureel erfgoed, samenst. L. van der Linden, B. Panhuysen, E. Seriese, M. Tangkau, S. Malko, Imagine IC, 2003
o Beelden voor de toekomst : projectplan, Nederlands filmmuseum, http://www.beeldenvoordetoekomst.nl/pdf/beeldenvoordetoekomst_2006.pdf, 2006
o Baten in beeld : uitwerking 'Kengetallen kosten-batenanalyse Beelden voor de toekomst, B. Hof, 2006, http://www.beeldenvoordetoekomst.nl/pdf/Baten%20in%20beeld.pdf
o Duurzame onbestendigheid : de conservering van audiovisuele mediakunst in een veranderend landschap [Packed-rapport], S. Debuysere, 2005
o Conservering en archivering van artistieke audio-visuele creaties op elektronische en digitale dragers in Vlaanderen, I. Vos, 2003, http://www.iak.be/new/iakdownloads/ eindrapport%20ibk-iak%2030%20april%202003.doc
o De zorg voor blijvende beelden : audiovisueel erfgoed gaat online, A. Waardenburg, Artikel verschenen in: Boekman. 20(2008)75(zomer.59-63)
o Cultuur 2.0 : thema, Artikel verschenen in: MMNieuws. 9(2007)6/7(sep.1-29)
o ED3 : Eisen duurzaam digitaal depot : toetsingskader voor de beheersomgeving van blijvend te bewaren digitale informatie : versie 1 , http://www.lopai.nl/pdf/ED3_v1.pdf
o

Implementeren van procedures en tot stand brengen van een verzamelhandleiding voor kleine podia.

Hoe moet worden omgegaan met auteursrecht op de beschikbare informatie?
- Sites over auteursrecht:
o www.auteursrecht.nl
o http://www.bumastemra.nl/nl-NL/
o http://www.iusmentis.com/auteursrecht/nl/foto/internet/
- literatuur:
o Auteursrechtenomzet 2007 : podia genereren 18 miljoen euro, E. Willemsen, 2008, Artikel verschenen in: BS. (2008)(sep.20)
o 'Ik maak gratis reclame voor de artiesten', E. Stoker, Artikel verschenen in: de Volkskrant. 29-7-2008.
o User-generated content services and copyright, F.J. Cabrera Blazquez, artikel te vinden op: http://www.obs.coe.int/oea_publ/iris/iris_plus/iplus7_2008.pdf.en.
o Toegang tot de bron: het auteursrecht en het internet, P.B. Hugenholtz, Artikel verschenen in: Ars Aequi. (2008)(jul/aug.581-588).
o Online adoratie, B. Schipper, Artikel verschenen in: Muziekwereld. 89(2008)1(.18-20)
o Erfgoedinstelling als digitaal curator, E. Hoorn, Artikel verschenen in: Informatie Professional. 12(2008)03(.26-29)
o Grote digitaliseringsprojecten, K. Holierhoek, rtikel verschenen in: LIRA Bulletin. (2008)26(sep.5-7)
o Halleluja : Buma's aansluitvoorwaarden krijgen zegen van NMa!, L. Guibault, Artikel verschenen in: AMI. 32(2008)4(jul/aug.85-93)
o Pictoright : 'het moet de kunstenaar goed gaan', R. den Boer, Artikel verschenen in: BBK krant. (2008)285(feb.18)
o De kunsthistoricus als ondernemer : een praktische handleiding voor (startende) professionals in de kunst-, cultuur- en erfgoedsector, A. Kroon, J. Kroon, A. Wagtberg Hansen, 2008
o Trends in de podiumkunsten : verslag van het VSCD-congres op 16 september 2002, Schouwburg Amstelveen en Poppodium P, Vereniging van schouwburg- en concertgebouwdirecties, 2003

Op welke wijze kan de informatie worden ontsloten voor het publiek?
- kijken naar wat het publiek wil, klankbord groep
- Literatuur onderzoek:
o Verhalen vangen : verzamelen, ontsluiten en presenteren van immaterieel cultureel erfgoed, samenst. L. van der Linden, B. Panhuysen, E. Seriese, M. Tangkau, S. Malko, Imagine IC, 2003
o Cross-over : kunst, media en technologie in Vlaanderen, red. L. Huybrechts, Lannoocampus, BAM, Instituut voor beeldende, audiovisuele en mediakunst, 2008
o Erfgoed en digitalisering : winst voor instellingen en publiek, I. Koppejan, Artikel verschenen in: MMNieuws. 10(2008)3(.10-11)
o Bronnen van baten, J. Poort, ... [et al.], http://www.seo.nl/binaries/publicaties/rapporten/2007/2007_52.pdf, 2008
o Conservering en archivering van artistieke audio-visuele creaties op elektronische en digitale dragers in Vlaanderen, I. Vos, 2003, http://www.iak.be/new/iakdownloads/ eindrapport%20ibk-iak%2030%20april%202003.doc
o Virtuele rebellenclub : VPRO's multimediaproject 3voor12, Artikel verschenen in: de Volkskrant. 10-2-2005
o Instabiele media vragen om andere manier ontsluiten en bewaren, Artikel verschenen in: Informatie Professional. 6(2002)1(jan.34-37)

Bestuderen websites, instituten, tentoonstellingen en festivalprojecten met vernieuwende elementen.
- Noorderslag 2007
- Website poppodium 013
- Fabchannel
- Last.fm
- beeld en geluid
- media methic

Zijn er fondsen beschikbaar voor het behoud van muzikaal erfgoed? Zo ja, aan welke criteria moet voldaan worden?
- Kijken welke subsidies Paradiso op dit moment al ontvangt
- onderzoek naar verschillende fondsen
- Bekijken welke criteria stellen de fondsen
- Het grote fondsen boek


Theoretische reflectie op behoud van muzikaal erfgoed

Wie zijn de belanghebbenden voor muzikaal erfgoed?
- doelgroepen muziekaal erfgoed uitzoeken vanuit paradiso, pop instituut
- uitzoeken welke instellingen hebben zich bezighouden met muzikaal erfgoed
- klankbordgroep opzetten met belanghebbende
- literatuur
o Cultuurbeleid in Nederland, 2007, ministerie van OCW
o Grenzeloze kunst, Auteur R.H.A. Plasterk, http://www.minocw.nl/documenten/brief%20BZ%20en%20OCW%20DEFINITIEF%20MR%20versie%204%20september%202008%20(2)ICB.pdf
o De virtuele cultuurbezoeker : publieke belangstelling voor cultuurwebsites, Auteur J. de Haan, A. Adolfsen
o Muziekvereniging De Eendracht : Almelo 1902-2002, Th.G. Wanschers
o popinstituut webstite en gesprekken

literatuur

Is in het verleden eerder muzikaal erfgoed vast gelegd? Zo ja, hoe is dit door het publiek ontvangen?
- veldonderzoek, welke instellingen hebben zich met muzikaal erfgoed beziggehouden en het vastleggen hiervan?
- Hebben ze ook de informatie ontsloten voor het publiek?
- Literatuur:
o Erfgoedinstituut voor muziek : het Nederlands Muziek instituut, Auteur. F. Zwart
o Het geheugen van de geluidsfabriek : de Vlaamse symfonische muziek in de voormalige muziekbibliotheek van de openbare omroep 1930-1960, Auteur met bijdr. van M. Delaere, ... [et al.]
o Roerend muzikaal erfgoed in Vlaanderen ten dode opgeschreven? : Naar de oprichting van een Vlaams muziekhistorisch archief, Auteur K. Steelandt, E. Schreurs
o MMNieuws. 10(2008)4/5(.1-16,21-22,25), Thema : huisvesting, Auteur P. de Nijs,

Wat voor een meerwaarde kan het vastleggen van muzikaal erfgoed bieden voor de maatschappij?
- voortborduren op de vorige deelvraag, welke meerwaarde heeft het toen gebracht?
- In gesprek met Dr. Wim van Zanten, Researcher of music (Indonesia, Malawi) over het belang van het vastleggen van muzikaal erfgoed. Dit word een reflectie op hoe hij het heeft gedaan en wat hij ermee wilde bereiken.
- Literatuur onderzoek:
o Boekman 77, het belang van kunst
o Grenzeloze kunst, Auteur R.H.A. Plasterk, http://www.minocw.nl/documenten/brief%20BZ%20en%20OCW%20DEFINITIEF%20MR%20versie%204%20september%202008%20(2)ICB.pdf
o Muziekdidactiek tussen verleden en toekomst : het primaat van het gevoel, Auteur G. Haverkate

Wat zijn de voor en nadelen van het institutionaliseren van muzikaal erfgoed?
- alle punten die naar voren zijn gekomen in de voorgaande vragen op een rij zetten
- literatuur:
o MMNieuws. 10(2008)4/5(.1-16,21-22,25), Thema : huisvesting, Auteur P. de Nijs,
o De mythe van de maëstro : dirigenten en macht, N. Lebrecht, A.P. Daalder-Neukircher
Share/Bookmark

Scriptie Onderzoeksopzet Muzikaal Erfgoed


Paradiso
Zaterdag 30 maart 1968 openende Paradiso zijn deuren. In deze tijd waren de Gemeente en jeugd over weinig eens, behalve dat deze plek er moest komen. In de 40 jaar dat het bestaat is het uitgegroeid van cosmisch ontspanningscentrum tot een poptempel waar naast alle soorten muziek ook lezingen en wetenschappelijke fora kunnen plaatsvinden.

In al de roerige jaren hebben hier grote namen gestaan als Sex Pistols, The Rolling Stones en The Police. Vooral de veelzijdigheid is kenmerkend, oud organisator Willem de Ridder noemt de optredens liever happenings. Paradiso is benoemd door de VPRO als plaats van herinnering op www.geschiedenis.vpro.nl.

40 jaar is ook een moment om stil te staan bij wat er allemaal geweest is. Een boek met affiches en een tentoonstelling van en voor medewerkers is het resultaat. Er is alleen zoveel meer mogelijk. Alle informatie die op dit moment letterlijk in dozen staat moet een plek en relevantie krijgen. Affiches, foto’s, av materiaal, waterflesjes, verhalen, krantenknipsels; het is overal en nergens.

Paradiso staat open voor verandering en wil graag dat wij gaan onderzoeken waar ze moeten beginnen met vastleggen, wat ze moeten doen en hoe ze dit aan kunnen pakken.

De opzet van deze scriptie is te onderzoeken hoe een poppodium een archief kan aanleggen van de verschillende informatiestromen die hun concerten genereren. Er wordt gekeken naar hoe deze informatie verzamelt kan worden en voor eigen voordeel aan kan wenden. Hierbij wordt ook ingespeeld op de mogelijke betrokkenheid van (gebruikers/bezoekers) om de verzameling te voeden.


Relevantie voor Paradiso
• Inzicht in informatie over producties uit het verleden door het inzicht krijgen in de collectie.
• Afspiegeling van de waarde van Paradiso in het collectief geheugen. Paradiso als ‘lieux de memoire’.
• Betere mogelijkheden tot het in beeld brengen van subculturen, een van de doelstellingen van Paradiso.
• Mogelijke versterking van het merk Paradiso: verhoging van de authenticiteit en daarmee exclusiviteit door het betrekken van bezoekers en hun herinneringen bij Paradiso.
• Aanzet tot beeldvorming van de geschiedenis van Paradiso als instelling.
• Duurzaamheid van de organisatie.


Binding met bezoekers
Het is voor een muziekpodium gunstig een sterke binding met de bezoekers na te streven. Naast een positieve invloed op het imago, stijgende bezoekcijfers, een versterkte concurrentiepositie, is er een grotere zekerheid op blijvende overheidssteun. Het is daarom strategisch om buiten de gangbare programmering te zorgen voor mogelijkheden waardoor meer bezoekers zich gaan identificeren met de instelling. Hiermee kan het podium zich onderscheiden door het aanleg van een archief.


Huidige situatie muzikaal erfgoed
Er wordt veel gedaan aan vastleggen van het materiaal rond concerten door de media en podiumbezoekers. Deze informatie is op verschillende plekken virtueel en fysiek te vinden. Beeld- en geluidopnamen en gesproken en geschreven woord, in de vorm van bijvoorbeeld recensies. Maar ook posters, flyers, persoonlijke herinneringen. Deze informatie verspreidt zich van bezoekers tot aan professionele media. Er wordt over het optreden gepubliceerd in kranten (stadsblad), tijdschriften (Oor) en op het internet (3voor12, Fabchannel, Lastfm) . Maar er zijn op internet ook recensies en (vaak illegale) beeld- en geluidopnamen van bezoekers te vinden.

Door nieuwe ontwikkelingen en de verplaatsing naar het internet van veel informatie is er steeds meer beschikbaar voor poppodia maar nog moeilijker geworden om te starten met het verzamelen van deze informatie. Om dit wel te doen is een verzamelbeleid op professionele basis nodig. Met beleid kan bijvoorbeeld gewerkt worden aan de wijze van verzamelen, het categoriseren van de gegevens en kan worden geanticipeerd op de benodigde (digitale) opslagruimte. Een verzamelbeleid maakt een professionele ontsluiting van een collectie mogelijk.

Naast de informatie die vrijkomt bij concerten is ook het popinstituut, wat behoord tot “Muziek Centrum Nederland”, bezig met muzikaal erfgoed. Drie onderdelen brengen zij aan het licht. Zij zetten zich sinds 1975 in voor de promotie en ontwikkeling van de Nederlandse popmuziek in binnen- en buitenland. Daarnaast stellen zij de grootste popencyclopedie van Nederland online beschikbaar. Als laatst bieden zij tips aan muzikanten over o.a. belasting, subsidies en handige adressen. Ook plaatsen zij tourverslagen op de site van bands.

Instituut collectie Nederland (ICN) wil dat de samenleving bewust omgaat met het culturele erfgoed zodat dit erfgoed zijn functie kan blijven vervullen. Zij beschikken over veel kennis en zijn actief bezig met onderzoek naar Nieuw Erfgoed. Onder andere onderzoek naar subculturen zal terug komen in dit onderzoek. In overleg is besloten tot het uitwisselen van kennis over deze onderwerpen.subculturen wat terug gaat komen in dit onderzoek. Graag willen wij van deze expertise gebruik maken.


Relevantie voor de Erfgoedwereld
Nieuw erfgoed anno 2009

ICN benoemd nieuw erfgoed als: “Nieuw erfgoed is een werkdefinitie voor een groep erfgoed die zich aan en achter de verzamelhorizon van de gevestigde museum- en erfgoedwereld bevindt. Veel van het nieuwe erfgoed ontstaat in onderdelen en aspecten van de cultuur die zich moeilijk laten musealiseren. Nieuw erfgoed is daarom een spannend, onbekend terrein. Vragen over context, gebruik en authenticiteit spelen bij nieuw erfgoed een grote rol.”

De erfgoedwereld is volop in beweging sinds de komst van het nieuwe, semantische web 2.0. Recente ontwikkelingen brengen nieuwe inzichten mee in de wijze waarop musea met hun publiek om moeten en kunnen gaan. Inmenging van het publiek maken het mogelijk de collectie een persoonlijkere, rijkere context mee te geven. Maar ook particuliere verzamelingen kunnen bijdragen aan het nieuwe erfgoed. Het gaat dan met name om het exploreren van nieuwe verzamelgebieden. Paradiso zou hieraan een bijdrage leveren door het (verkennen van) het ontsluiten van immaterieel muzikaal erfgoed.


Belanghebbenden Schema
Figuur 1. Belanghebbenden schema voor archief Paradiso, Marije van Veen


Resultaten juni 2009
- Scriptie
- verzamelplan voor een Paradiso archief
- presentatieplan
- Auteursrecht onderzoek
- opzet subsidie aanvraag
- Maatschappelijke relevantie onderzoek


Probleemstelling
Paradiso heeft geen archief maar ervaart dit als een gemis. Op dit moment wordt er geen interne en externe informatie bewaard maar hier hebben zij wel behoefte aan omdat veel bruikbare informatie nu verloren gaat.


Doelstelling
Het opstellen van een verzamel- en presentatiebeleid voor Paradiso zodat zij een archief kunnen opzetten en daarmee inzicht kunnen krijgen in hun collectie. Daarnaast onderzoeken wie belang bij en wat voor een meerwaarde een archief van Paradiso voor de maatschappij kan hebben.


Vraagstelling
Hoe kan je een verzamel en presentatiebeleid opstellen voor de concerten die in een podium hebben plaats gevonden?

Wie hebben, naast het podium, belang bij het vastleggen van de vrijgekomen informatie rond concerten en wat voor een meerwaarde biedt het de maatschappij?


Deelvragen
Onderzoek vanuit Paradiso

- Hoe kan informatie verzameld worden over muzikaal erfgoed?
- Aan welke criteria moet het verzamel en presentatiebeleid voor een podium voldoen? (wat wel/wat niet?)
- In welke vorm(en) kan informatie rond concerten bewaard worden? (archivering)
- Hoe moet worden omgegaan met auteursrecht op de beschikbare informatie?
- Op welke wijze kan de informatie worden ontsloten voor het publiek?
- Zijn er fondsen beschikbaar voor het behoud van muzikaal erfgoed? Zo ja, aan welke criteria moet voldaan worden?


Theoretische reflectie op behoud van muzikaal erfgoed

- Wie zijn de belanghebbenden voor muzikaal erfgoed?
- Is in het verleden eerder muzikaal erfgoed vast gelegd? Zo ja, hoe is dit door het publiek ontvangen?
- Wat voor een meerwaarde kan het vastleggen van muzikaal erfgoed bieden voor de maatschappij?
- Wat zijn de voor en nadelen van het institutionaliseren van muzikaal erfgoed?


Motivatie duaal afstuderen
In een gesprek bleek dat wij allebei van plan waren af te studeren in de richting van immaterieel, muzikaal erfgoed. Het viel ons in eerste instantie op dat er niet zoiets bestond als een muziekmuseum. Terwijl muziek en jeugdsubculturen arm in arm gaan en een onderdeel vormen van het collectief geheugen. Uit niets is het echter lastig een museum starten, bovendien valt dit niet in de lijn van onze ambities. De collectie die wij voor ogen hadden bestaat echter wel in gefragmenteerde vorm: bij verschillende instellingen, bedrijven, personen en deels online.

In een tweede gesprek concludeerden wij dat het voor sommige podia interessant zou kunnen zijn om professioneel te collectioneren, en verschillende stromen van informatie bijeen te brengen. Het leek het ons relevant om bij zo’n collectieplan ook mogelijkheden van ontsluiting te noemen, omdat dat de bruikbaarheid van het advies veel groter zou maken. Bovendien kunnen wij op deze manier beiden zowel theoretisch als praktisch onze vaardigheden inzetten en verfijnen en is het werk afwisselender.
Share/Bookmark

Start Scriptie Onderzoek

Op deze Weblog is het onderzoek van Berit en Marije naar het opzetten van een Archief voor Paradiso te volgen.
Share/Bookmark